Zapraszamy do oglądnięcia materiału wideo z premiery online książki dla dzieci „Krzyżowe Opowieści”.
Zadanie „Sfinansowane przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030. Operatorem zadania jest Stowarzyszenie Samorządów Euroregion Roztocze”
Oficjalnego otwarcia wystawy „Bruśnieńskie Krzyże Przydrożne. Historia w kamieniu” dokonał dyrektor Muzeum Kresów w Lubaczowie Piotr Zubowski przy asyście trzech twórców wystawy: fotografa Tomasza Stelmaskiego, koordynatora projektu Daniela Potkańskiego i współpracownika merytorycznego wystawy Grzegorza Ciećki. Można ją zwiedzać do 20 października w pawilonie wystawowym przy cerkwi św. Paraskiewy w Radrużu.
Składają się na nią dwie ekspozycje fotografii. Pierwsza na parterze poświęcona kamiennym krzyżom druga na piętrze, poświęcona ludziom związanym z kamieniarką bruśnieńską. Autor fotografii, Tomasz Stelmaski artysta fotografik z Warszawy, postanowił, że wystawa przyjmie charakter portretowy. Jego zamysł związany z kamieniarką bruśnieńską został pokazany przy pomocy czarno-białych zdjęć, wykonanych techniką tradycyjną, średnioformatowym aparatem na kliszę.
Oprócz fotografii Tomasza Stelmaskiego, warto zwrócić uwagę na dodatkowe elementy wystawy. Na parterze znajdziemy dwa rekonstruowane kamienne krzyże bruśnieńskie. Tomasz Stelmaski podjął decyzję, że będą one ozdobione sztucznymi kwiatkami, nawiązując do lokalnych tradycji. W rogu sali wystawienniczej znajduje się wykonany własnoręcznie przez autora słów, utwór Roberta Gmiterka, poświęcony kamiennym krzyżom. Na klatce schodowej znajduje się niezwykłe malowidło autorstwa Tomasza Stelmaskiego. To inskrypcja z krzyża pańszczyźnianego z Gorajca. Na piętrze w centralnej części wystawy znajduje się kamienny medalion, wykonany przez Mieczysława Zaborniaka, ostatniego kamieniarza tworzącego, w rejonie bruśnieńskim. Na piętrze znajdują się też ekspozycje przedstawiające wybranych depozytariuszy kamieniarki bruśnieńskiej: regionalistę Grzegorza Ciećkę, poetę Roberta Gmiterka.
Odwiedzający wystawę mogą zdobyć unikatowy katalog wystawowy, który można nazwać kolekcjonerskim albumem z kamieniarką bruśnieńską. Tylko po obejrzeniu wystawy możliwe jest jego nabycie.
Wystawa została przygotowana przez Towarzystwo Tradycji Akademickiej we współpracy z Muzeum Kresów w Lubaczowie, a głównym partnerem operacyjnym jest Fundacja Dziedzictwa Kulturowego. Ekspozycja jest elementem projektu „Fenomen sztuki kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska 2021”.
Fotogaleria z otwarcia wystawy na fb Roztocze:
Kamienne krzyże bruśnieńskie, które znajdziemy przy drogach, są nieodzownym elementem krajobrazu Roztocza. Zapisana w nich jest historia większych wydarzeń, które zmieniły życie całych społeczności, jak zniesienie pańszczyzny czy pamiątki ustąpienia zarazy. Są też historie pojedynczych ludzi, ich prywatnych cudów. Figury te, to także niezwykła historia ludowych rzeźbiarzy, którzy je tworzyli. Do tej pory wielu ludzi pokazywało je w sposób przedmiotowy. Nadszedł czas, czy odkryć ich subtelne piękno.
„Fenomen Sztuki Kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu” to tytuł projektu realizowanego przez warszawskie organizacje: Towarzystwo Tradycji Akademickiej i Fundacja Dziedzictwa Kulturowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – Etnopolska 2021. Dzięki niemu powstanie wystawa fotograficzna i publikacja wystawiennicza.
Wernisaż planowany jest na 25 września 2021 roku w pawilonie wystawienniczym Zespołu Cerkiewnego w Radrużu (Muzeum Kresów w Lubaczowie będzie partnerem wydarzenia).
Projekt ten jest owocem spotkania trzech osób, których drogi przecięły się na Roztoczu. Połączyła ich fascynacja wielokulturową tradycją sztuki ludowej utrwalonej w kamieniu bruśnieńskim.
Autorem fotografii będzie Tomasz Stelmaski. Jest on absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiował na Wydziale Grafiki. Dyplom obronił z wyróżnieniem, a jego prace były prezentowane na prestiżowej wystawie Coming Out – najlepsze dyplomy ASP 2020 oraz na wielu wystawach artystycznych i plakatowych w całej Polsce. Zajmuje się przede wszystkim fotografią, plakatem, grafiką wydawniczą oraz artystyczną.
Organizatorem i koordynatorem projektu jest Daniel Potkański. Do tej pory powodzeniem realizował projekty ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Narodowego Instytutu Wolności, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.
Koordynatorem lokalnym projektu jest Grzegorz Ciećka, regionalista i kolekcjoner, dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z zakresu inwentaryzacji kamieniarki bruśnieńskiej. Od wielu lat bada on historię kamieniarki bruśnieńskiej i przeprowadza działania mające na celu promowanie i ochronę kamiennych krzyży i figur pochodzących ze Starego Brusna.
Niezwykłe spotkanie osób o tak różnych profesjach i z dwóch różnych stron polski zapowiada stworzenie wystawy i wydarzenia, które nie tylko będzie kolejnym krokiem popularyzacji zjawiska kamieniarki bruśnieńskiej, ale również zupełnie unikatowym i nieoczywistym spojrzeniem na temat, w którym przecinają się pola sztuki, historii i etnografii. Wystawa ma więc szansę stać się miejscem spotkania zarówno miłośników szeroko pojętej sztuki – ludowej czy fotograficznej, jak i pasjonatów historii – tej lokalnej i tej powszechnej.
Wystawa jest elementem projektu “Fenomen sztuki kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury “EtnoPolska 2021”.
Gratka dla wielbicieli okolic Horyńca, Roztocza i jego niezwykłych miejsc. Nowa książka „Polowanie na Słońce”, która odkrywa tajemnice Świątyni Słońca w Nowinach Horynieckich. Nabyć można ją tylko przez portal zrzutka: https://zrzutka.pl/z/polowanienaslonce – a to dlatego, że dochód ze zbiorki przeznaczony będzie na wydanie kolejnych jej części.
Jak powstała książka i o czym dokładnie jest? Poczytajcie poniżej:
„Postanowiliśmy wybrać się na wiosnę, w dzień przesilenia, do tajemniczego kamienia nazywanego Świątynią Słońca, w Nowinach Horynieckich. Podczas tej wyprawy odkryliśmy coś niezwykłego. To zainspirowało nas do opisania tej wyprawy. Z pozoru zwykła wycieczka rowerowa przerodziła się dość niezwykłą nowelę o charakterze przewodnika po miejscach nieoczywistych i pewnej tajemnicy, jaka kryje się tuż obok. Postanowiliśmy się podzielić naszymi wrażeniami z innymi, stąd przy pomocy Wydawnictwa Gorajec wydana została nowela-przewodnik „Polowanie na Słońce”. Od początku zakładaliśmy, że chcemy napisać drugą nowelę z kolejną wyprawą w niezwykłe miejsce. Stąd nasz pomysł zbiórki. Dajemy Wam gotową pierwszą nowelę, wpłacając datek możecie ją nabyć i tym samym przyczynić się do wydania kolejnej książki.”
Autorami są: Pati Maczyńska i Grzegorz Ciećka.
Poniżej filmik promujący książkę „Polowanie na Słońce”:
Dziś nie lada gratka dla poszukiwaczy mało znanych i ciekawych miejsc. Mamy dla Was wodospad na Racie w Werchracie. Znaleźć można go TUTAJ
Ku pamięci tragicznie zmarłego Zygfryda Tęczra w 1939 roku, który na pobliskiej stacji kolejowej zmarł rozerwany przez bombę z niemieckiego samolotu, który bombardował składy na stacji, nazywamy go Wodospadem Zygfryda.
Współpracująca z naszym stowarzyszeniem Pati Maczyńska, wydała przy pomocy Wydawnictwa Psychoskok, nową książkę. Twórczość Pati wcześniej skoncentrowana była głównie na opowieściach przygodowych z elementami fantasy, tym razem postanowiła zająć się bardzo trudnym tematem, jakim jest przemoc domowa. Stowarzyszenie „Tegit et protegit”, jak mówi nasza nazwa: „Osłania i chroni”, podejmuje także trudne tematy społeczne. Dlatego patronujemy tej książce. Gdy minie okres obostrzeń związanych z pandemią, będziemy mieć dla Was niezwykłe wydarzenie performatywne związane z tym tematem.
Teraz zapraszamy do zapoznania się z opisem książki na stronie: autorzy365.pl
I zakupu na stronie gandalf.com.pl
22 maja 1982 roku w Nowej Grobli w centrum wioski miało miejsce niecodzienne wydarzenie, drewniany krzyż nagle zaczął krwawić – z niewiadomych powodów zaczęła się wydobywać z niego czerwona ciecz. Wywołało to sensację i po pewnym czasie na miejsce zaczęli przybywać ludzie z całego kraju. Poznajmy historię tego cudu, wciąż mało znanego i tajemniczego, bowiem w czasach PRLu tego typu wydarzenia musiały być stłumione.
Pierwotnie Nowa Grobla była małą wioską, w której znajdywał się największy staw w regionie, na którym znajdywało się 9 wysepek. Trudno się tu uprawiało ziemię, bowiem była ona piaszczysta, do dziś wieś słynie z piaskowni. W 1938 roku właścicielka okolicznych dóbr hrabina Zamojska dzięki staraniom miejscowych katolików wydzieliła działkę, na której miał być wybudowany drewniany kościół. Plac został poświęcony i postawiono na nim brzozowy krzyż. Poświęcenie miało bardzo doniosłą oprawę, odbyło się nabożeństwo w asyście chóru z Oleszyc. Potem w budynku nieopodal, w którym była szkoła, tymczasowo miały się odbywać nabożeństwa, aż do wybudowania kościoła. Niestety wojna w 1939 roku zniweczyła plany budowy, materiał budowlany został rozkradziony.
W czasie wojny jeden z mieszkańców wsi dokonał aktu profanacji poświęconego krzyża i chciał go ściąć siekierą, ale przeszkodził mu mieszkający obok gospodarz. Niestety krzyż szybko zaczął się przechylać i gnić, dlatego postanowiono postawić nowy w 1943 roku. Wieś była wtedy pod okupacją niemiecką, wszędzie chodzili żołnierze, dlatego wyjaśniono im, że ludzie chcą nowego krzyża, dwóch z nich postanowiło nawet pomóc w ustawieniu nowego. Odbywały się przy nim nabożeństwa majowe, czerwcowe i październikowe. Stał do 1972 roku, wtedy mieszkańcy Nowej Grobli postanowili postawić nowy na miejsce spróchniałego.
W sobotę 22 maja 1982 roku zauważono, że z krzyża wydobywa się jakaś czerwona ciecz. Wywołało to ogromną sensację. Zaczęli się pojawiać ludzie z okolic by zobaczyć te cuda, a potem nawet zaczęli przybywać z całego kraju i zza granicy.
Pierwsze wyciekającą czerwoną ciecz zauważyły dzieci bawiące się w okolicy, szybko powiadomiły o tym starszych. Wyglądała ona i zachowywała się jak krew, wydobywała się z krzyża zazwyczaj w piątki i soboty na przestrzeni kilku lat. Zaskoczeni ludzie mówili o różnych powodach wycieku krwi, jedni nie wierzyli w samoistny wypływ mówiąc, że ktoś chlapie farbą jak nikt nie widzi, inni że źle się dzieje we wsi i ludzie muszą się nawrócić. Przybywający pielgrzymi oczekując łask uzdrowienia ocierali o krew obrazki, różańce, krzyżyki, chusteczki. Jeden z pielgrzymów sfotografował krzyż i na jego zdjęciu ukazała się twarz Chrystusa w koronie cierniowej. Po pewnym czasie, zapewne jakiś ubek, postanowił zamalować krzyż farbą, by zatuszować wyciekającą krew, ale nic to nie dało, nadal wyciekała swoim rytmem, jakby z pulsem bijącego serca. By zabezpieczyć miejsce wypływu, zrobiono specjalną gablotę. Czerwony płyn postanowił zbadać sanepid. Wzięto próbki i poddano analizie, okazało się, że ciecz jest krwią, tylko nie posiada białych krwinek…
Krzyż Grobelski oprócz wypływającej z krzyża niezwykłej cieczy wywołał inne niezwykłe zjawiska. Ludziom objawiały się postacie Pana Jezusa i Matki Bożej, Świętej Rodziny, cyfr rzymskich. Pan Staromiejski z Bihal miał prywatne objawienie Maryi, na znak wdzięczności ufundował figurę Matki Bożej stojącej na placu kościelnym. „Cud w Nowej Grobli” był opisany w lokalnej prasie, a nawet w czasopismach polskich za granicą.
Wydarzenia te zdopingowały mieszkańców do tego, by wybudować w Nowej Grobli kościół. 17 X 1983 r. zaczęto robić wykopy pod fundament niedaleko od krzyża. Dzięki ofiarności mieszkańców Nowej Grobli i pielgrzymów stale tu przybywających budowę ukończono po 86 dniach. Kościołowi nadano tytuł „Najświętszego Serca Pana Jezusa”. Wtedy też krew przestała wyciekać.
W maju tego roku będziemy mieć 35 rocznicę krwawiącego krzyża w Nowej Grobli. Warto udać się tam wtedy na odpust. Miejsce z krzyżem oczywiście zaznaczone na mapie dla tych, którzy zechcą odwiedzić to miejsce. Namiar GPS: 50.08298, 23.00917
