27 listopada 2021 w Siedliskach odbyło się premierowe spotkanie z redakcją i autorami gazety „Przestrzeń Pogranicza”. Wydawcą kwartalnika jest Lubyckie Stowarzyszanie Regionalne. Ogólny region jaki obejmuje ta publikacja, to Roztocze i Grzęda Sokalska.

Spotkanie autorskie rozpoczęło się od zwiedzania Siedlisk oraz Muzeum Skamieniałych Drzew. Następnie po występie artystycznym zespołu ludowego „Siedliszczanki” i poczęstunku przygotowanym przez miejscowe KGW odbyło się spotkanie autorskie. Poprowadziła je Anna Roci, Prezes Lubyckiego Stowarzyszenia Regionalnego oraz Robert Gmiterek, Redaktor naczelny tej publikacji.

Jakie wrażenia ze spotkania i z samej publikacji?

Od razu widać, że utworzyło się grono ludzi, którzy mają pomysł na odkrywanie i promocję regionu. Wizja ta oparta jest o potencjały, jakie wnoszą poszczególni autorzy, tworząc ciekawą mieszankę.

Poezja, historia, sprawy społeczne, trzeba przyznać, że treści te skierowane są do wybrednych odbiorców, którzy poszukują czegoś treściwego, co zrobi wrażenie. Magazyn ten być może w przyszłości stanie się marką na tyle mocną, że faktycznie będzie definiował ten region. Chyba najbliżej publikacja ta ma do „Krainy Bugu”. Choć jest tutaj różnica lat odnośnie doświadczenia prowadzenia takiej publikacji i profesjonalnego składu, to jest potencjał, by akurat te treści ściągały odbiorców. Od razu można wymienić ludzi, którzy są znani w regionie, ale dotychczas prowadzili oddzielnie działania propagujące historię i region. Zaczynając od redaktora naczelnego Roberta Gmiterka, który nadaje publikacji unikatowego waloru przy pomocy swojej twórczości, czy też zaangażowanie jedynych w swoim rodzaju influencerów Roztocza, których w swoich dziedzinach trudno „zagiąć”. Mamy tu Pawła Sokalskiego, który szczególnie specjalizuje się w historii wojennej i ma swoje stałe grono odbiorców dzięki swojej marce „Powolne dreptanie po Roztoczu”. Do drużyny dołączył też Grzegorz Ciećka, który będzie opisywał nieznane szerzej historie związane z kamiennymi krzyżami bruśnieńskimi. Historykami, którzy będą odkrywać przed nami nieznane szerzej niuanse lokalnej historii są: Mariusz Lewko z Lubyczy Królewskiej i pasjonat mało jeszcze znanej szerszej publiczności Grzędy Sokalskiej; Sławomir Litkowiec.

Szczególnym wyróżnikiem „Przestrzeni Pogranicza” na tle innych publikacji jest duży nacisk na fotografie. Swoje fotograficzne felietony pokazują nam Tomasz Michalski i Paweł Niedźwiedź.

Specyficznymi elementami publikacji są dwa działy. Jeden prowadzi Anna Roci i stara się naświetlać ważne społecznie aspekty, a także sylwetki ciekawych ludzi regionu. Drugi prowadzi Pati Maczyńska, która, jak mówi jej pierwszy artykuł, zajmować się będzie aspektami z pogranicza legend i historii. Na koniec pozostaje jeszcze przedstawić pokrewną Robertowi Gmiterkowi dziedzinę, czyli fotografię artystyczną i poezję. Tutaj Jakub i Małgorzata Szlukier pokazują nam, jak nasz region widzą ludzie z centrum kraju. Cyprian Bukaj, który otwiera łamy „Przestrzeni Pogranicza” jak i je zamyka, chce pokazać nam swój punkt widzenia Roztocza. Każdy autor chce pokazać swój punkt widzenia tego regionu, każdy z nich jest na swój sposób unikatowy, dlatego warto się z nim zapoznać.

Nagromadzenie potencjału jest tutaj duże, na pewno rodzi się nam ciekawa inicjatywa, która jeżeli przetrwa próbę czasu i innych trudności losowych, może stać się liderem definiującym ten region. Autorzy mają pomysł i doświadczenie w swoich działaniach, stąd nie zabraknie im tematów. Pozostaje życzyć ekipie zapału w doskonaleniu wydawnictwa, czytaniu potrzeb odbiorców i przychylnych promotorów i sponsorów.

Pierwszy numer „Przestrzeni Pogranicza” powstał dzięki grantowi w ramach Obywatelskie Roztocze i jest bezpłatny. O dostępność publikacji można zapytać TUTAJ.

Zadanie „Sfinansowane przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030. Operatorem zadania jest Stowarzyszenie Samorządów Euroregion Roztocze”

Partnerami projektu są: Biuro Turystyczne Quand, Odkrywaj Roztocze, RLGD Roztocze, Baison Andrzej Michna Kadłubiska.

Zapraszamy do oglądnięcia materiału wideo z premiery online książki dla dzieci „Krzyżowe Opowieści”.

Zadanie „Sfinansowane przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030. Operatorem zadania jest Stowarzyszenie Samorządów Euroregion Roztocze”

Oficjalnego otwarcia wystawy „Bruśnieńskie Krzyże Przydrożne. Historia w kamieniu” dokonał dyrektor Muzeum Kresów w Lubaczowie Piotr Zubowski przy asyście trzech twórców wystawy: fotografa Tomasza Stelmaskiego, koordynatora projektu Daniela Potkańskiego i współpracownika merytorycznego wystawy Grzegorza Ciećki. Można ją zwiedzać do 20 października w pawilonie wystawowym przy cerkwi św. Paraskiewy w Radrużu.

Składają się na nią dwie ekspozycje fotografii. Pierwsza na parterze poświęcona kamiennym krzyżom druga na piętrze, poświęcona ludziom związanym z kamieniarką bruśnieńską. Autor fotografii, Tomasz Stelmaski artysta fotografik z Warszawy, postanowił, że wystawa przyjmie charakter portretowy. Jego zamysł związany z kamieniarką bruśnieńską został pokazany przy pomocy czarno-białych zdjęć, wykonanych techniką tradycyjną, średnioformatowym aparatem na kliszę.

Oprócz fotografii Tomasza Stelmaskiego, warto zwrócić uwagę na dodatkowe elementy wystawy. Na parterze znajdziemy dwa rekonstruowane kamienne krzyże bruśnieńskie. Tomasz Stelmaski podjął decyzję, że będą one ozdobione sztucznymi kwiatkami, nawiązując do lokalnych tradycji. W rogu sali wystawienniczej znajduje się wykonany własnoręcznie przez autora słów, utwór Roberta Gmiterka, poświęcony kamiennym krzyżom. Na klatce schodowej znajduje się niezwykłe malowidło autorstwa Tomasza Stelmaskiego. To inskrypcja z krzyża pańszczyźnianego z Gorajca. Na piętrze w centralnej części wystawy znajduje się kamienny medalion, wykonany przez Mieczysława Zaborniaka, ostatniego kamieniarza tworzącego, w rejonie bruśnieńskim. Na piętrze znajdują się też ekspozycje przedstawiające wybranych depozytariuszy kamieniarki bruśnieńskiej: regionalistę Grzegorza Ciećkę, poetę Roberta Gmiterka.

Odwiedzający wystawę mogą zdobyć unikatowy katalog wystawowy, który można nazwać kolekcjonerskim albumem z kamieniarką bruśnieńską. Tylko po obejrzeniu wystawy możliwe jest jego nabycie.

Wystawa została przygotowana przez Towarzystwo Tradycji Akademickiej we współpracy z Muzeum Kresów w Lubaczowie, a głównym partnerem operacyjnym jest Fundacja Dziedzictwa Kulturowego. Ekspozycja jest elementem projektu „Fenomen sztuki kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska 2021”.

Fotogaleria z otwarcia wystawy na fb Roztocze:

Kamienne krzyże bruśnieńskie, które znajdziemy przy drogach, są nieodzownym elementem krajobrazu Roztocza. Zapisana w nich jest historia większych wydarzeń, które zmieniły życie całych społeczności, jak zniesienie pańszczyzny czy pamiątki ustąpienia zarazy. Są też historie pojedynczych ludzi, ich prywatnych cudów. Figury te, to także niezwykła historia ludowych rzeźbiarzy, którzy je tworzyli. Do tej pory wielu ludzi pokazywało je w sposób przedmiotowy. Nadszedł czas, czy odkryć ich subtelne piękno.
„Fenomen Sztuki Kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu” to tytuł projektu realizowanego przez warszawskie organizacje: Towarzystwo Tradycji Akademickiej i Fundacja Dziedzictwa Kulturowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – Etnopolska 2021. Dzięki niemu powstanie wystawa fotograficzna i publikacja wystawiennicza.
Wernisaż planowany jest na 25 września 2021 roku w pawilonie wystawienniczym Zespołu Cerkiewnego w Radrużu (Muzeum Kresów w Lubaczowie będzie partnerem wydarzenia).
Projekt ten jest owocem spotkania trzech osób, których drogi przecięły się na Roztoczu. Połączyła ich fascynacja wielokulturową tradycją sztuki ludowej utrwalonej w kamieniu bruśnieńskim.
Autorem fotografii będzie Tomasz Stelmaski. Jest on absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiował na Wydziale Grafiki. Dyplom obronił z wyróżnieniem, a jego prace były prezentowane na prestiżowej wystawie Coming Out – najlepsze dyplomy ASP 2020 oraz na wielu wystawach artystycznych i plakatowych w całej Polsce. Zajmuje się przede wszystkim fotografią, plakatem, grafiką wydawniczą oraz artystyczną.
Organizatorem i koordynatorem projektu jest Daniel Potkański. Do tej pory powodzeniem realizował projekty ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Narodowego Instytutu Wolności, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.
Koordynatorem lokalnym projektu jest Grzegorz Ciećka, regionalista i kolekcjoner, dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z zakresu inwentaryzacji kamieniarki bruśnieńskiej. Od wielu lat bada on historię kamieniarki bruśnieńskiej i przeprowadza działania mające na celu promowanie i ochronę kamiennych krzyży i figur pochodzących ze Starego Brusna.
Niezwykłe spotkanie osób o tak różnych profesjach i z dwóch różnych stron polski zapowiada stworzenie wystawy i wydarzenia, które nie tylko będzie kolejnym krokiem popularyzacji zjawiska kamieniarki bruśnieńskiej, ale również zupełnie unikatowym i nieoczywistym spojrzeniem na temat, w którym przecinają się pola sztuki, historii i etnografii. Wystawa ma więc szansę stać się miejscem spotkania zarówno miłośników szeroko pojętej sztuki – ludowej czy fotograficznej, jak i pasjonatów historii – tej lokalnej i tej powszechnej.

Wystawa jest elementem projektu “Fenomen sztuki kamieniarskiej ze Starego Brusna na Roztoczu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury “EtnoPolska 2021”.

Gratka dla wielbicieli okolic Horyńca, Roztocza i jego niezwykłych miejsc. Nowa książka „Polowanie na Słońce”, która odkrywa tajemnice Świątyni Słońca w Nowinach Horynieckich. Nabyć można ją tylko przez portal zrzutka: https://zrzutka.pl/z/polowanienaslonce – a to dlatego, że dochód ze zbiorki przeznaczony będzie na wydanie kolejnych jej części.

Jak powstała książka i o czym dokładnie jest? Poczytajcie poniżej:

„Postanowiliśmy wybrać się na wiosnę, w dzień przesilenia, do tajemniczego kamienia nazywanego Świątynią Słońca, w Nowinach Horynieckich. Podczas tej wyprawy odkryliśmy coś niezwykłego. To zainspirowało nas do opisania tej wyprawy. Z pozoru zwykła wycieczka rowerowa przerodziła się dość niezwykłą nowelę o charakterze przewodnika po miejscach nieoczywistych i pewnej tajemnicy, jaka kryje się tuż obok. Postanowiliśmy się podzielić naszymi wrażeniami z innymi, stąd przy pomocy Wydawnictwa Gorajec wydana została nowela-przewodnik „Polowanie na Słońce”. Od początku zakładaliśmy, że chcemy napisać drugą nowelę z kolejną wyprawą w niezwykłe miejsce. Stąd nasz pomysł zbiórki. Dajemy Wam gotową pierwszą nowelę, wpłacając datek możecie ją nabyć i tym samym przyczynić się do wydania kolejnej książki.”

Autorami są: Pati Maczyńska i Grzegorz Ciećka.

Poniżej filmik promujący książkę „Polowanie na Słońce”:

Dziś nie lada gratka dla poszukiwaczy mało znanych i ciekawych miejsc. Mamy dla Was wodospad na Racie w Werchracie. Znaleźć można go TUTAJ

Ku pamięci tragicznie zmarłego Zygfryda Tęczra w 1939 roku, który na pobliskiej stacji kolejowej zmarł rozerwany przez bombę z niemieckiego samolotu, który bombardował składy na stacji, nazywamy go Wodospadem Zygfryda.

Współpracująca z naszym stowarzyszeniem Pati Maczyńska, wydała przy pomocy Wydawnictwa Psychoskok, nową książkę. Twórczość Pati wcześniej skoncentrowana była głównie na opowieściach przygodowych z elementami fantasy, tym razem postanowiła zająć się bardzo trudnym tematem, jakim jest przemoc domowa. Stowarzyszenie „Tegit et protegit”, jak mówi nasza nazwa: „Osłania i chroni”, podejmuje także trudne tematy społeczne. Dlatego patronujemy tej książce. Gdy minie okres obostrzeń związanych z pandemią, będziemy mieć dla Was niezwykłe wydarzenie performatywne związane z tym tematem.

Teraz zapraszamy do zapoznania się z opisem książki na stronie: autorzy365.pl

I zakupu na stronie gandalf.com.pl

fot. facebook.com/pati.maczynska